Szczeliny to pozornie mało istotne elementy systemu betonowych nawierzchni, które w rzeczywistości mają jednak ogromne znaczenie. W znacznej mierze decydują o trwałości
i procesach utrzymania konstrukcji. Poszczególne geometryczne rozwiązania szczelin w nawierzchniach betonowych charakteryzują się różną skutecznością. Mogą różnić się, jeśli chodzi o kompensację zmian liniowych płyt betonowych, które są wynikiem działania warunków atmosferycznych. Jakie są rodzaje szczelin w zależności od pełnionych ról w konstrukcji nawierzchni betonowych?
Poprawne zaprojektowane i wykonane szczeliny w nawierzchniach betonowych mają wpływ na wszystkie jej aspekty użytkowe. By nawierzchnia betonowa pracowała w poprawny sposób, niezbędne jest racjonalne rozplanowanie i podział na określonej wielkości płyty oraz szczeliny. Te ostatnie są oczywiście wynikiem owego podziału.
Obecnie powszechne jest podejście sugerujące zwiększenie odległości między poszczególnymi typami szczelin, w szczególnie szczelin dylatacyjnych, jednak nie niweluje to konieczności ich występowania. Nadmiernie zwiększonych odległości pomiędzy szczelinami dylatacyjnymi doprowadziłoby do znacznie szybszego uszkadzania nawierzchni betonowych.
Nawierzchnia betonowa i rola szczelin
Wykonanie szczelin wymaga niezwykle starannej realizacji szeregu czynności w trakcie formowania oraz wypełnienia ich masą zalewową. Wszelkiego rodzaju szczeliny w betonowych nawierzchniach mają za zadanie przyjmować i kompensować przyrosty liniowych wydłużeń elementów płytowych nawierzchni. W przypadku braku odpowiedniej kompensacji wydłużeń liniowych płyt może dojść do utrudnienia zmiany wymiarów liniowych nawierzchni oraz jej termicznej stateczności. Stanowi to stosunkowo częstą przyczynę uszkodzeń płyt o rożnym zasięgu oraz charakterze.
Rolą szczeliny w nawierzchni betonowej jest ograniczanie termicznych skutków wynikających z naprężeń technologicznych oraz z pracy nawierzchni. Na etapie pracy nawierzchni naprężenia termiczne wynikają z różnic temperatur na powierzchni oraz spodzie płyty. Zgodnie z rolą, jaką pełnią szczeliny w nawierzchniach betonowych, można wyróżnić:
– Szczeliny rozszerzania umożliwiające płytom zmianę wymiarów liniowych pod wpływem zmieniającej się temperatury otoczenia,
– Szczeliny skurczowe poprzeczne lub podłużne pozwalające poszczególnym płytom na zmianę skurczu, który następuje podczas hydratacji betonu i pod wpływem obniżania się temperatury,
– Szczeliny skurczowe podłużne (kontaktowe) powstające na styku kolejnych pasm roboczych nawierzchni, których wysokość jest równa wysokości układanej nawierzchni,
– Szczeliny technologiczne stosowane w przypadku, gdy występuje konieczność wprowadzania dłuższych przerw w betonowaniu nawierzchni lub na zakończenia dziennej działki roboczej.
