Kruszywa to popularny materiał budowlany używany w różnych zastosowaniach, w tym w przygotowaniu betonu i asfaltu, stanowiący podstawę budownictwa drogowego. Wyróżniamy kruszywa naturalne oraz stworzone przez człowieka. Istnieją różne rodzaje kruszyw i każdy z nich ma swoje odmienne właściwości.
Kruszywa są szeroko wykorzystywane w budownictwie, w tym jako składnik do sporządzania zapraw i klejów. Z ich użyciem powstają drogi, a także beton i inne materiały niezbędne w projektach budowlanych. Kruszywa są pozyskiwane w kamieniołomach i kopalniach oraz naturalnie występujących złożach, takich jak koryta rzek. Można pozyskiwać je poprzez kruszenie skał litych i kamieni, cegieł oraz materiałów budowlanych jak np. beton, za pomocą specjalistycznego sprzętu jak kruszarki czy przesiewacze.
Kruszywa naturalne i sztuczne
Istnieje podstawowy podział kruszyw na sztuczne oraz naturalne. Kruszywa sztuczne są pozyskiwane na drodze modyfikacji termicznej lub innej tworzyw sztucznych, drewna, bądź odpadów przemysłowych. Do kruszyw sztucznych zaliczamy również kruszywa z recyklingu pozyskiwane z materiałów stosowanych już wcześniej w budownictwie, takich jak beton czy cegły, które są poddane rozdrabnianiu i obróbce. Do grupy kruszyw sztucznych zaliczamy między innymi żużel, popiół, keramzyt czy tłuczeń.
Kruszywa naturalne pochodzenia mineralnego powstają w wyniku erozji skał lub poprzez mechaniczne rozdrobnienie litej skały. Są wydobywane z den rzek i jezior, a także w kopalniach piasku i żwiru. Pozyskane w ten sposób kruszywa mogą być następnie uszlachetniane przez procesy przesiewania i płukania, co pozwala na usuwanie zanieczyszczeń oraz wszelkich fragmentów większych o średnicy większej niż pół milimetra. Wśród naturalnych kruszyw budowlanych wyróżniamy kruszywa żwirowe oraz łamane.
Kruszywa z recyklingu przyjazne dla środowiska
Kruszywa pochodzące z recyklingu stanowią opcję przyjazną dla środowiska i są uważane niezbędne dla rozwoju branży budowlanej. Pozwalają na ponowne wykorzystanie odpadów budowlanych, które w innym wypadku stanowiłby zanieczyszczenie. Ponadto umożliwiają oszczędzanie zasobów kruszyw naturalnych. Ich zaletą jest uniwersalność, ponieważ znajdują one szereg zastosowań. Kruszywa z recyklingu mogą być wykorzystywane do robót betonowych, formowania i zagęszczania terenu, wstępnych podbudów orz warstw wiążących dróg, a także do do utwardzenia placów, parkingów czy podjazdów. Ponadto przetwarzanie kruszyw na bieżąco jest praktyczne, ponieważ pozwala na pozbywanie się hałd gruzu z placu budowy.
Zastosowania poszczególnych rodzajów kruszyw w budownictwie
Rodzaj kruszywa na budowę dobiera się pod względem jego właściwości takich jak odporność oraz wytrzymałość. Składniki o dużej gęstości, jak na przykład baryt czy hematyt są stosowane są do wytwarzania betonów osłonowych. Kruszywa o mniejszej wytrzymałości, jak na przykład bazalt, granit czy porfir można wykorzystać jako części podbudów pod drogi oraz do betonu o dużej odporności na ściskanie. Do betonu o słabszej odporności na ściskanie oraz do tynków szlachetnych stosuje się wapień oraz dolomit.
